Cuốn sách “Miền xanh thẳm” của tác giả Trần Hoài Dương do NXB Kim Đồng xuất bản năm 2013 đã cho tôi – một người trẻ sinh vào cuối thập niên 80 được đến với hình ảnh chân thực và cảm nhận được tinh thần của những người đã từng trải qua tuổi trẻ thời hậu chiến – thời của bố mẹ tôi và của chính tác giả đã từng đi qua.
Tinh thần thời đại ấy và những câu chuyện trong “Miền xanh thẳm” như vẽ nên một bức tranh về vùng đất Kinh Bắc những năm đầu xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc với đầy gian lao, khó khăn nhưng cũng là sự can trường, dũng cảm, vươn lên từ khó khăn của bao con người bao gồm cả những người còn ở độ tuổi thanh thiếu niên 13-14 tuổi như Thiện, Bảo, Nam, anh Nhu, anh Hoàng…
Rời xa gia đình, cậu bé Thiện lên tàu đến với quê hương của con sông Thương, của núi Neo và được những con người giàu tình thương nơi đây đón nhận như một thành viên trong gia đình. Dù là người đã lâu không gặp (như anh Nhu) hay những người vừa mới quen biết (như thầy Luyện, cô Kim, thằng Bảo..) đều dành cho Thiện tình yêu thương chân thành. Những bữa ăn với rau láo nháo, lạc rang, muối ướp mỡ, khoảng hai ba tháng mới được ăn thịt một lần nhưng ai nấy đều vui vẻ và hạnh phúc vì anh em có nhau. Cậu bé với cái dáng mảnh khảnh “trói gà không chặt” như Thiện cũng hăng hái cùng Bảo, Nam bắt đầu thử sức với những công việc nặng nhọc cùng anh Nhu và anh Hoàng như xếp gạch, xúc cát, làm việc ở công trường nhà máy xay… để kiếm thêm thu nhập tự lo cho mình, bớt gánh nặng cho bố mẹ.
Tình yêu quê hương của Trần Hoài Dương được ông khéo léo đưa vào nhân vật của mình một cách nhẹ nhàng, dung dị. Thiện rất thích nghe Bảo kể về những sự tích, những câu chuyện ở quê hương của cậu bạn. Nơi đó có đầm sen, cổng làng, bãi thả trâu có hang của bầy gà vàng… Thiện chỉ cần nghe và tưởng tượng thôi cũng đủ thấy lung linh, huyền ảo như một câu chuyện cổ tích. Sau khi được “mục sở thị”, hiện thực hóa những tưởng tượng của mình dù lúc đầu hơi thất vọng nhưng cậu cũng nhận ra: “… trên cùng một mảnh đất này, tôi thì dửng dưng, hầu như vô cảm, còn thằng Bảo thì yêu mê đắm vì nó có cả một quá khứ với biết bao gắn bó. Cả tuổi thơ của nó trôi qua ở đây”. (tr. 58, trích Miền xanh thẳm)
Ai cũng có những giấc mơ và ở thời đại nào cũng vậy, những nhân vật của “Miền xanh thẳm” đều có mơ ước riêng của mình và cố gắng để thực hiện giấc mơ đó. Nhưng cuộc sống luôn đầy rẫy những niềm vui và cả những nỗi buồn. Mỗi người mỗi số phận buộc họ phải rẽ theo những hướng khác nhau nhưng những Thiện, Bảo, Nam, anh Nhu và anh Hoàng chắc chắn sẽ luôn mang theo trong mình nghị lực, khao khát được cống hiến, được sống với đam mê và được làm những điều mà mình yêu thích. Muốn thực hiện được ước mơ thì phải học, anh Nhu luôn khuyên Thiện như thế: “- Thiện này, dù thế nào em cũng không được bỏ học nhé – Ngừng một lúc lâu, chợt anh lên tiếng – Nhà có túng đến mấy, cũng cố gắng kiếm thêm việc, vừa học vừa làm em ạ.”. (tr. 240, trích Miền xanh thẳm)
Hình ảnh con tàu hiện lên từ những dòng chữ mở đầu câu chuyện và đến khi kết thúc cũng là hình ảnh của con tàu. Có người đi với mong muốn trải nghiệm, có người trở về với bao nhiêu lo lắng trên vai nhưng hình ảnh con tàu cũng là khao khát vươn lên và cố gắng phấn đấu của biết bao người.
Cuốn sách với giá bìa 48.000 gồm 248 trang nhưng được sử dụng chất liệu giấy xốp nên cầm khá nhẹ, chỉ có một điều khiến tôi chưa thích lắm, chính là bìa sách hơi đơn điệu. Tuy nhiên khi đọc đến tựa đề của cuốn sách – “Miền xanh thẳm” đã cho ta cảm giác thư thái. Câu chuyện với những hình ảnh vừa thân quen, vừa xa xôi giúp tôi đến với những điều mà riêng cá nhân tôi chưa từng được trải qua nhưng nó khiến tôi bật cười khanh khách khi lật giở từng trang sách quí giá này, tôi thấy mình dường như rời xa nơi ồn ã và đến với một miền xanh thẳm, hồn nhiên… Cuốn sách phù hợp với các bạn từ 8-14 tuổi, và cả những người đã từng trải qua độ tuổi này!
Dương My