Câu lạc bộ Đọc sách cùng con docsachcungcon.com
Nhà văn Tô Hoài – tác giả tập truyện “gối đầu giường” của biết bao thế hệ độc giả “Dế mèn phiêu lưu ký” đã từ trần vào sáng ngày 6/7/2014 ở tuổi 94. Ông đã ra đi nhưng có lẽ, những tác phẩm văn chương của ông sẽ còn sống mãi trong lòng công chúng.
Sinh ngày 27/9/1920 tại quê nội ở Thanh Oai, Hà Đông, Hà Nội, nhà văn Tô Hoài có tên khai sinh là Nguyễn Sen. Tuy nhiên, ông lớn lên ở quê ngoại là làng Nghĩa Đô, huyện Từ Liêm, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông (nay thuộc phường Nghĩa Đô, quận Cầu Giấy, Hà Nội).
Thời niên thiếu, nhà văn Tô Hoài đã từng làm nhiều nghề khác nhau để kiếm sống như dạy học, bán hàng, kế toán hiệu buôn… và cũng có nhiều quãng thời gian bị thất nghiệp. Tuy nhiên, khi đến với văn chương, ông nhanh chóng gặt hái thành công và được nhiều người yêu mến. Trong suốt sự nghiệp cầm bút của mình, nhà văn Tô Hoài đã miệt mài sáng tác các tác phẩm thuộc đủ thể loại: từ tiểu thuyết, truyện vừa, bút ký, ký sự, truyện ngắn, hồi ký, tự truyện, tiểu luận phê bình, truyện viết cho thiếu nhi, cho đến cả các bài báo ngắn. Với hơn 200 đầu sách đã xuất bản, có thể nói, Tô Hoài là một trong những nhà văn Việt Nam có nhiều đầu sách nhất từ xưa đến nay.
Trong số những tác phẩm gắn liền với tên tuổi của nhà văn Tô Hoài, thế hệ trẻ biết đến nhiều nhất là truyện ngắn “Dế mèn phiêu lưu ký” (sáng tác năm 1942) – tác phẩm văn xuôi đặc sắc viết về loài vật, dành cho lứa tuổi thiếu nhi và đã được tái bản nhiều lần, được dịch và xuất bản ở một số nước trên thế giới.
Tác phẩm “Dế mèn phiêu lưu ký” đã trở thành truyện “gối đầu giường” của biết bao thế hệ độc giả Việt Nam.
Với cách quan sát, cái nhìn tinh tế về loài vật, kết hợp với những nhận xét thông minh, hóm hỉnh, nhà văn đã đưa trẻ nhỏ đến với thế giới loài vật sinh động và cũng đầy yêu thương. Ai đã từng đọc “Dế mèn phiêu lưu ký” chắc chắn sẽ không thể quên tình bạn gắn bó của Dế Mèn, Dế Trũi, Xiến Tóc trầm lặng, chị Cào Cào ồn ào duyên dáng, Bọ Ngựa kiêu căng hay Cóc huênh hoang… Mỗi một loài động vật, nhà văn lại dùng ngòi bút của mình đẻ lột tả rõ nét tính cách và đời sống riêng của chúng, để từ đó bày tỏ quan niệm của chính tác giả về nhân sinh, về khát vọng của người lao động, về một cuộc sống hòa bình, yên vui và sự đoàn kết.
Với nội dung và ý nghĩa sâu sắc mà câu chuyện đem lại, tác phẩm “Dế mèn phiêu lưu ký” quả thực có giá trị lâu bền trong đời sống tinh thần của không chỉ trẻ em mà còn của những con người đã trưởng thành và trải qua bao thăng trầm cuộc sống.
Nhà văn Tô Hoài tại lễ kỷ niệm 70 “Dế mèn phiêu lưu ký”
Cũng viết về đề tài loài vật, nhà văn Tô Hoài còn được biết đến với các tác phẩm tiêu biểu như O chuột, Gã chuột bạch, Tuổi trẻ, Đôi ghi đá, Một cuộc bể dâu, Mụ ngan, Đực… Vẫn với tài quan sát và lối viết tinh tế, hóm hỉnh của nhà văn tài năng, thế giới động vật trong các tác phẩm của ông luôn hiện lên vô cùng độc đáo, sinh động. Tuy nhiên, chính từ những câu chuyện về loài vật này mà người đọc vẫn có thể liên tưởng tới những vấn đề trong đời sống xã hội. Và theo đánh giá của nhiều độc giả, trong tất cả các tác phẩm của mình, nhà văn Tô Hoài luôn thể hiện mong muốn về một cuộc sống hạnh phúc, bình yên.
Ngoài những tác phẩm viết về loài vật, nhà văn Tô Hoài còn dành tài năng và tâm huyết của mình để viết về những mảnh đời bất hạnh, bế tắc, nghèo khổ. Trong số đó, các thế hệ độc giả sẽ mãi nhớ tới số phận của bà lão Vối trong truyện “Mẹ già”. Chỉ vì đánh mất con lợn mà cụ bị chính con gái chửi rủa, hắt hủi; Chị Hối bị ốm không có tiền mua thuốc chữa trong truyện “Ông cúm bà co”; hay bé Gái trong cảnh “Nhà nghèo”; Hương Cay trốn nợ trong “Khách nợ”…
Mỗi một mảnh đời bất hạnh trong các tác phẩm của nhà văn luôn khiến người đọc ám ảnh và suy nghĩ khôn nguôi về cuộc đời.
Sau Cách mạng tháng Tám, nhà văn Tô Hoài tiếp tục sáng tác nhiều tác phẩm có giá trị ở các thể loại khác nhau. Trong đó, các tác phẩm tiêu biểu của ông giai đoạn này gồm Miền Tây (tác phẩm đạt giải thưởng Bông sen vàng của Hội Nhà văn Á Phi vào năm 1970), Núi cứu quốc, Một số kinh nghiệm viết văn của tôi, Truyện Tây Bắc, Miền Tây, Tuổi trẻ Hoàng Văn Thụ, Họ Giàng ở Phìn Sa, Nhớ Mai Châu, Mười Năm, Nhật kí vùng cao, Lên Sùng Đô, Tôi thăm Campuchia, Thành phố Lênin, Hoa hồng vàng song cửa…
Trong sự nghiệp văn chương của mình, nhà văn Tô Hoài từng được nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học – Nghệ thuật (đợt 1 – 1996) cho các tác phẩm: Xóm giếng, Nhà nghèo, O chuột, Dế mèn phiêu lưu ký, Núi Cứu quốc, Truyện Tây Bắc, Mười năm, Xuống làng, Vỡ tỉnh, Tào lường, Họ Giàng ở Phìn Sa, Miền Tây, Vợ chồng A Phủ, Tuổi trẻ Hoàng Văn Thụ. Điều đáng nói, một số tác phẩm về đề tài thiếu nhi của ông đã được dịch ra nhiều ngôn ngữ và độc giả trẻ nhiều nước trên thế giới yêu mến.
Ra đi ở tuổi 95, nhà văn Tô Hoài thực sự để lại trong lòng công chúng, đặc biệt là những độc giả trẻ tuổi niềm tiếc thương vô hạn. Và một điều chắc chắn rằng, dù nhà văn Tô Hoài không còn nữa nhưng kho tàng sáng tác đồ sộ của ông sẽ vẫn còn mãi với thời gian bởi những giá trị Chân – Thiện – Mỹ mà ông hướng tới.
Theo kenh14.vn
